Świadomość emocjonalna. Źródło wewnętrznej równowagi i zrozumienia scan, ebooki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
6
Spis treci
4.
Gniew, uraza, i nienawi
153
Przygotowa si na gniew
· Wyraanie gniewu
·
Odmiany gniewu
· Wykonawca i czynno
· Krewni gniewu
·
Motywujcy gniew
5.
Istota wspóczucia
189
Definicje wspóczucia
· Wspóczucie w ujciu ewolucjonistów
·
Inteligencja zwierzt
·
Rozwijanie powiza
· Rozwijanie wiadomoci
·
Równowaga pomidzy mdroci a wspóczuciem
· Bezstronne wspóczucie
·
Empatia, inteligencja i mdro
6.
Wspóczucie w wymiarze globalnym
241
Rozszerzanie granic wspóczucia
·
Nauka altruizmu
· Osiganie równowagi emocjonalnej
·
Wdziczno i rado
· Edukacja a wiczenia umysu
· Pozbywanie si urazy
7.
Osobista przemiana
287
Zmiana w dowiadczaniu emocji
· Tajemnica dobroci
·
Droga rozumu
Podzikowania
309
O autorach
311
4
GNIEW, URAZA, I NIENAWI
S
potkanie w Dharamsala w 2000 roku, na którym po raz pierwszy
spotkaem Dalajlam, dotyczyo dyskusji o destruktywnych emocjach
i stao si podstaw ksiki Daniela Golemana,
Destructive Emotions
,
opublikowanej w 2003 roku. Na tym spotkaniu próbowaem argumen-
towa, e gdyby emocje miay na nas naprawd destruktywny wpyw,
nie przetrwayby w toku ewolucji. Dalajlama sprzeciwi si temu dar-
winowskiemu pogldowi, jednak gdy spotkalimy si sze lat póniej,
udao nam si wypracowa w tej sprawie wspólne stanowisko.
Niemal wszyscy zgodziliby si z twierdzeniem, e gniew, uraza i nie-
nawi s destruktywnymi emocjami, jednak z naszej rozmowy wyania
si peniejszy obraz tego zagadnienia. Gniew to uczucie, które najcz-
ciej jest wywoywane przez przykre sytuacje emocjonalne, zwaszcza
jeli ich udziaem bya przemoc lub nieodwracalna krzywda. Jednak bez
zdolnoci wyraania gniewu atakowani ludzie byliby bezbronni. Zasta-
nawiajc si
nad tym, co ley u podoa gniewu i czy krzywda jest z nim
nierozerwalnie zwizana, doszlimy do wniosku, e uraza i nienawi
154
WIADOMO EMOCJONALNA
powinny by rozpatrywane jako oddzielne kategorie. Postanowilimy
przeanalizowa, jak kade z tych uczu, mimo e objawia si tylko krótko-
trwaym stanem emocjonalnym, wywouje dugofalowe konsekwencje.
PRZYGOTOWA SI NA GNIEW
E
KMAN
: Czytajc Pana ksik
Ethics for a New Millenium
, zauwayem,
e Pana zdaniem naley uywa siy, aby powstrzyma
czynno
i wci
okazywa wspóczucie jej
wykonawcy
. Jest to moim zdaniem definicja
konstruktywnego gniewu. Jeli zaakceptujemy Pana pogld, bdziemy
musieli przyzna, e gniew moe by równie konstruktywny.
D
ALAJLAMA
: Tak.
E
KMAN
: Zgadza si Pan z tym?
D
ALAJLAMA
: Trzeba wyraa gniew w stosunku do czynnoci, a nie
osoby.
E
KMAN
: Wówczas gniew jej nie krzywdzi.
D
ALAJLAMA
: Tak. Zgadza si.
E
KMAN
: Ale powstrzymuje dziaanie.
D
ALAJLAMA
: Osobie, wykonawcy czynnoci trzeba okazywa wspó-
czucie, a wobec czynnoci — gniew.
E
KMAN
: Nawet z praktycznego punktu widzenia, jeli pominiemy
wszystko inne, ludzie si nigdy nie zmieni, gdy bdziemy próbowa
wyrzdzi im krzywd. Tylko jeli okaemy im wspóczucie, przestan
zachowywa si…
D
ALAJLAMA
: Och tak. To prawda!
E
KMAN
: …w sposób szkodliwy.
D
ALAJLAMA
: Zgadza si.
E
KMAN
: Wic jeli dotychczas nie przejmowalimy si spraw etycz-
nego zachowania, powinnimy przyj ten kurs z powodu jego prak-
tycznych konsekwencji.
D
ALAJLAMA
: Tak. Bardzo dobrze.
Gniew, uraza, i nienawi
155
E
KMAN
: Chciabym powróci do mojego pytania. Jeli
wiemy
, e czeka
nas bardzo emocjonujce dowiadczenie, sytuacja, która moe nas prze-
razi lub rozzoci, czy moemy si jako przygotowa, aby konstruk-
tywnie na ni zareagowa?
D
ALAJLAMA
: Z mojego dowiadczenia wiem, e korzystne jest, aby nie
traktowa spraw zbyt powanie. Nawet niewielka ilo dobrego humoru
moe bardzo pomóc. Im wiksze odczuwa si obcienie i odpowiedzial-
no, tym wiksza jest podatno na sytuacje o silnym zabarwieniu
emocjonalnym. Póne lata pidziesite dwudziestego wieku byy dla
mnie czasem penym wielkich wyzwa. Jako przywódca narodu skon-
fliktowanego z Chinami musiaem udwign ciar wielu powanych
obowizków. Nie miaem duego dowiadczenia. To byy lata, kiedy
byem bardziej spity i o wiele bardziej odczuwaem t odpowiedzialno.
Okoo dziesiciu lat temu w Dharamsala miao miejsce do potne
trzsienie ziemi. Pewna osoba wiczca medytacj, nieyjca ju od
kilku lat, powiedziaa mi póniej, e waciwie wcale nie odczua tego
kataklizmu, poniewa wanie wtedy wykonywaa wiczenia doskona-
lce samokontrol. Waciwie w ogóle nie odczua fizycznie adnych
drga.
J
INPA
: Podobnie Jego witobliwo dowiadczy silnego trzsienia
ziemi kilka lat temu, take w Dharamsala. Równie nie odczu zbytnio
wstrzsów, gdy akurat w tamtym momencie oddawa si wiczeniom
medytacyjnym. Mona wic stwierdzi, e stan umysu wpywa równie
na sposób, w jaki odpowiada si na sytuacje zewntrzne.
wiczenia, które Jego witobliwo wówczas wykonywa, kon-
centroway si na intencjach altruistycznych — bya to podstawowa
buddyjska medytacja. Nazywa si j przysig Bodhisattwy, powicona
jest altruistycznemu yciu. Gdy Jego witobliwo dowiedzia si pó-
niej o wielkim trzsieniu ziemi, którego w ogóle nie poczu, pomyla:
„Gdybym mia medytowa w chwili mierci nad przysig Bodhisattwy,
nie odczubym strachu”. Oczywicie ten stan jest zwizany z wieloma
[ Pobierz całość w formacie PDF ]